MÜHENDİSLİK VE EKONOMİ ÖĞRENİMİ

Mühendislik ve ekonomi arasında ilişkiyi iyi  bir şekilde analiz edebilmek için ilk olarak mühendislik bilimini ve ekonomi biliminin ne olduğunu bilmek gerekmektedir. Bu iki bilimi ele alarak bunların arasındaki ilişkiyi bir mühendis için ekonomi öğreniminin önemi, kariyer, iş dünyası ve toplumsal yöndeki ilişkileri incelenmelidir. 

Mühendislik, ortada bulunan bir problemi veya sorunu matematik ve bilim uygulamalarıyla çözmektir. Bilim adamı ve mucitlerin yanı sıra mühendisler; bulunan bir bilimi günlük hayatta kullanılabilir bir duruma getirmektedirler. Günlük hayatımızda kullanılan bir çok durumda, mühendislikle karşı karşıya kalırız. Bunların geliştirilmesinde her bir mühendis ayrı ayrı eğitim alarak belirli bir mühendislik bilimine yönelir. Bu mühendislik bilimlerini sınıflandırmak gerekirse, başlıca mühendislik bilimleri şu şekilde sınıflandırılır:

·         Makine mühendisliği

·         Elektrik ve elektronik mühendisliği

·         İnşaat mühendisliği

·         Bilgisayar mühendisliği

·         Endüstri mühendisliği şeklindedir.

      Temel olarak 5 ana dala ayrılmış olan mühendislik bilimleri alt dalları da bulunmaktadır. Bu ana dalları ve alt dalları kendi alanlarında bilim ve matematiği kullanarak yeni tasarımları, hayatı kolaylaştıran cihazları, yapıları, enerji üretimini ve bilgisayar bilimleri gibi bir çok teknolojiyi basit bir şekilde hayatımızda yer etmesini sağlar.

Ekonomi bir bilim dalı olarak, kaynakların sınırlı, buna karşılık insanoğlunun ihtiyaçlarının sonsuz olması nedeniyle, çeşitli sorulara yanıt arayan bir bilim dalı olarak ortaya çıkmış ve gelişme göstermiştir. Ekonomi bilimi, bu yönüyle kısıtlı kaynaklar ile hangi malın, kimin için, ne miktarda üretileceği ve kimler tarafından tüketileceği sorularına ve fiyatın oluşum mekanizmasını algılamaya çalışan bir bilim dalıdır.

 

Ekonomi bilimi, çeşitli sorulara yönelik cevapları mikro ve makro iktisat (ekonomi) başlıkları altında aramaktadır. Ekonominin mikro üniteleri olarak tüketicilerin ve firmaların ekonomik davranışlarını, ihtiyaç, fayda, değer ve fiyat kavramlarının tanımlarını gerçekleştiren Mikro Ekonomi, piyasa türlerini, piyasaların işleyiş mekanizmasını ve farklı piyasa koşullarında firma dengesinin nasıl oluştuğunu da araştırmaktadır. Makro Ekonomi alanı ise, ülke ekonomisi ve dünya ekonomisini ilgilendiren konu başlıklarını inceleyen bir ana alt daldır. İstihdam, büyüme, enflasyon, kamu dengesi, dış ticaret, ödemeler dengesi gibi konu başlıkları makro ekonominin ilgi alanına girer[1].  Ekonomi neden öğrenilmelidir sorusuna verilecek cevaplar şu şekilde sıralanabilir;

·         Sosyal çevre ve kişi davranışları hakkında önemli ipuçları elde etme

·         Kişiye vereceği kararlarda yardımcı olma

·         İş hayatı için gerekli bilgiler elde etme

Mühendislik bilimi ve ekonomi bilimi, bir mühendis için günlük hayatındaki görüşlerini genişletme ve faaliyetlerinin ilişkisini içinde gösterecektir. Bu sebeple mühendislik bakış açısını ve düşünme alışkanlığını geliştirmektedir.

Ekonomi ve mühendislik biliminin benzer yanlarını ifade etmek gerekirse; ekonomi bilimi, insanların sosyal hayatındaki geçimini sağlamaya yarayan sosyal bir bilim; mühendislik bilimi ise, insanların hayatındaki sosyal yaşamın daha konforlu bir biçimde geçirmelerini sağlayan fiziki bir bilimdir. 18. Ve 19. Yüzyıllarda, Avrupa’da yeni buluşların ve buhar gücünün keşfi ile sanayi devrimi gerçekleşmiştir. Fakat endüstriyel olarak sanayinin gelişmesi ve bununla beraber insanlar için iş koşullarının artması, kaynak kullanımını arttırarak, birçok hammadde de bilinçsiz tüketim ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte küresel olarak ekonomik krizlerin ortaya çıkması hem mühendislik biliminin hem de ekonomi biliminin gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Bilimin gelişmesindeki adımlarda öncelik olarak üretim ve tüketimken ekonomi fazla düşünülmemiş ve bunun sebebi olarak sömürü gerçeklemiştir. Düşünülmemiş olan bir durum ise dünya üzerindeki kaynakların sınırlı olduğu ve bir süre sonra bunların azalacağıdır. Bu sebeple ülkelerin ve şirketlerin bilimsel olarak gelişmesi ve aynı zamanda ekonomik olarak da iyi bir konumda olmasını gerektirdiği düşünülmüştür. Dünyadaki ekonomik krizlerin mühendislik bilimine katkısı bu sebeple artmış ve mühendislik biliminin artmasıyla ekonomik bilim de artmıştır. Bunlara günümüzden örnek vermek gerekirse, her mühendisin bilmesi gereken bir konu olan teknik resim konusudur. Teknik resim önceden A3, A2 gibi kağıtlara el ile çizilerek herhangi bir hata durumunda kağıt ve zaman israfı, ayrıca detaylı çizimlerde kullanılan iş gücünün fazla olması gerektiğinden dolayı kullanılan insan gücü için ekstra teknik ressam alınmaktaydı. Ekonomik sebeplerden ötürü gelişme gösterilen bir çok bilgisayar yazılımı, bu teknik resim çizimlerini bilgisayara taşıyarak insan gücünü azaltmakta ve hem kağıt israfı açısından hem iş zamanı açısından bize ekonomik olarak fayda sağlamaktadır. 

İşimiz sadece teknik resimle bitmediği gibi, bilindiği üzere günümüzde kullanılan bir çok üst düzey hava aracı, uzay aracı, kara araçları, savunma sanayisi için üretilen füze ve roketler, hammadde olarak değerli, üretimi zor ve deneysel olarak çalışmaları çok masraflı olduğundan dolayı bu konuda da ekonomik bir sebebin mühendislik bilimine katkıda bulunduğunu görebiliriz. Şöyle ki bu üst düzey araçların üretilmesinden önce belirli mühendislik programları kullanılarak deneysel analizlerin pahalılığından dolayı ve ekonomik olarak pahalı olduğundan dolayı, bilgisayar biliminin ve makine mühendisliği biliminin birleşmesiyle üretilen mühendislik programları bu konuda bize ekonomik açıdan fayda sağlamaktadır. Fakat bunun bir kötü yanı ise detaylı mühendislik hesaplamalarında süre fazlasıyla uzamakta ve iş zamanı bakımından bizi etkilemektedir. Özetlemek gerekirse ekonomi bilimi ve mühendislik biliminin gelişmesi birbirlerine bağlı olarak büyümektedir.

Peki bir mühendislik öğrencisinin veya mühendis olmuş bir bireyin ekonomi bilmesi ne tür avantajlara sebep olur ? ilk olarak kişisel kariyer ve iş dünyasındaki sebeplerini sıralamak gerekirse, dünya üzerinde ve ülkemizde bir çok üniversite bulunmakta ve her geçen gün insan sayısı, teknolojinin bulunduğu konum ilerlemektedir. Bir çok mühendis adayı ve mühendisin bulunduğu bu toplumda kendimizi ve ülkemizi bir adım öne götürmek için, ayrıca diğer mühendis adayı ve mühendislerden sıyrılmak için, yani hem kişisel hem de toplumsal olarak yükselmek için mühendislik bilimlerini ve ekonomi bilimlerine hakim olmamız lazım. İş dünyasında ve ülke kalkınmasında faydalı bir mühendis olmak ilk olarak bulunduğun toplumun eksiklerini gidermek, ekonomik refahı sağlamak olması gerekebilir. Bu sebeple mühendislik eğitimlerinde ekonomi bilimi fazlasıyla önem arz etmektedir. Ekonomiyi yeterli bir şekilde bilen bir mühendis hem kişisel açıdan hem de bulunduğu toplumun refahı açısından, fayda sağlayabilir.

John F. Hayford’un “Ekonomi, mühendislik öğrencisini daha geniş bir bakışa yönlendirmeye eğilimlidir ve bu da nihayetinde geleceğin mühendisine, cesaretsizlikler ve engellerle güdülen ancak buna değecek başarılara imza atmasını sağlayacak bir ilham verecektir.”  Şekilde tanımlamasıdır.

YAZAR: BATUHAN ARDA AKIN

 

KAYNAKÇA

 

[1] https://www.ekodialog.com/Konular/eko_bilimi.html

[2] Hayford J.F., 2020, The reletion of engineering to economics, the university of Chicago Press